Vallen is de meest voorkomende oorzaak van letsel door een ongeval bij ouderen. Iedere vijf minuten maakt een 65-plusser een val waardoor hij of zij naar de Spoedeisende Hulpafdeling van een ziekenhuis moet. Medicatiegebruik blijkt 1 van de 13 factoren op een verhoogd valrisico. Apothekers kunnen het valrisico bij ouderen verminderen door hen hierop te attenderen.
Veelgestelde vragen
Apothekers, apotheekteams en regionale apothekersorganisaties kunnen een bijdrage leveren aan de ketenaanpakken door te weten: welke zorgverlener in de wijk de multifactoriële valrisicobeoordeling afneemt. Wie de regie heeft in de keten en hoe overdracht naar andere zorgverleners (waaronder de apothekers) plaatsvindt. Maak samen met de ketenpartners afspraken over rollen, regie en overdracht naar (zorg)professionals om de ketenaanpak valpreventie lokaal vorm te geven. Bekijk daarvoor de Infographic van VeiligheidNL.
Daarnaast kunnen apothekers, in samenwerking met de huisarts, ouderen in beeld brengen die mogelijk een verhoogd valrisico hebben. Gebruik hiervoor de indicator ‘Beperkt gebruik valrisicoverhogende medicatie’ in de SFK-rapportage Monitor voorschrijven huisartsen.
Voorts kunnen apothekers tijdens een medicatiebeoordeling of -evaluatie specifiek bekijken of een patiënt valrisicoverhogende medicatie gebruikt en daarop passend handelen.
Voor een goede/effectieve/succesvolle ketenaanpak valpreventie is het van belang dat de zorgverleners in de wijk zoals de de huisarts, apotheker, wijkverpleegkundige en (geriatrie)fysiotherapeut goed samenwerken wat onder andere betekent dat ze elkaars kennis en competenties weten.
De KNMP neemt deel aan de Landelijke Ketenaanpak Valpreventie en werkt samen met partijen zoals VeiligheidNL, VWS en ZIN (o.a. voor Zinnige Zorg Osteoporose). Ook de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Geriatrie (NVFG), Het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF), Ergotherapie Nederland, Beroepsvereniging Verzorgende Verpleegkundigen (V&VN), Amsterdam UMC, VeiligheidNL, VWS, de belangenvereniging voor alle praktijkondersteuners (NVVPO), NHG en LHV nemen deel.
Per 2023 zijn investeringen en besparingen gebudgetteerd vanuit een specifieke uitkering (SPUK) waarbij een groot aandeel is begroot voor gemeenten om effectieve valpreventieketens in te richten (coördinatiekosten) en om valpreventieve beweegprogramma’s aan te bieden. SPUK is de financiële uitwerking van het Gezond en Actief Leefstijl Akkoord (GALA). Het akkoord omvat afspraken over het bereiken van een gezonde generatie in 2040. Kijk op de website van VeiligheidNL voor de laatste ontwikkelingen over SPUK-gelden.
Aandachtspunt is dat de gemeente zelf mag bepalen voor welk onderwerp budget wordt aangevraagd. Dit hoeft in principe niet voor valpreventie te zijn. De volgende aanvraagperiode loopt van 1 september tot en met 31 oktober 2023.

Valpreventie-apotheken
Op deze kaart staan apotheken die zich richten op valpreventie. Door te klikken op de kaart worden de apotheekgegevens beschikbaar. Hiermee kunnen eerstelijnszorgverleners makkelijker de samenwerking opzoeken.
Valpreventie op VeiligheidNL
- Whitepaper: Wat werkt in valpreventie bij thuiswonende ouderen
- Lokaal Vitaal helpt stapsgewijs met aanpak valpreventie in de regio
- VeiligheidNL vermeldt op de website Gemeenten aan zet voor valpreventie | VeiligheidNL de laatste ontwikkelingen over ketenaanpak en financiering, waaronder SPUK-gelden.
- Om ouderen te motiveren voor valpreventie is het belangrijk dat de aanpak goed aansluit bij de motieven en weerstanden die ouderen hebben. Lees meer in de Handreiking en de Infographic ‘Ouderen motiveren voor valpreventie’.
- VeiligheidNL biedt apothekers en hun teams een toolkit aan met een concreet stappenplan om direct aan de slag te gaan. De toolkit bevat een serie van vier podcasts en e-learnings die zich richten op het inschatten en signaleren van een verhoogd valrisico bij ouderen en het motiveren van ouderen voor valpreventie.
- Ga naar de e-learning ‘Ouderen motiveren voor valpreventie
- Ga naar de e-learning Verhoogd valrisico signaleren en inschatten
- Spel DobbelFit. Dit spel is ontwikkeld voor ouderen met een verhoogd valrisico. Bekijk de promotievideo van DobbelFit en aanvullende informatie voor spelleiders van DobbelFit.
Praktijkvoorbeelden
- PW-artikel: Attentie voor Valpreventie
- PW-artikel: Afbouwen met hulp van benzomoe
- PW-artikel: Zorgverleners houden samen oudere op de been
- PW-artikel: Waarschuwingssticker valrisico
- Oog in Al: Zorgprogramma Valpreventie
- Online valpreventieprogramma ‘Minder vallen door meer bewegen’
- VJA-vakblad Osteoporose en valpreventie
- Apotheek Maasdorpen betrokken bij de Health Impact Bond te Limburg Health Impact Bond Valpreventie | VeiligheidNL
- Regiobeeld-Valpreventie-Zwolle-DEF.pdf (zorgalliantiezwolle.nl)
- Gebruik O&I-gelden voor valpreventie Opbouwen — PW | Pharmaceutisch Weekblad
Websites en nieuwsberichten
- Valpreventie bij ouderen | VeiligheidNL
- www.veiligheid.nl/gemeenteaanzet
- Loket Gezond Leven | Loketgezondleven.nl
- Integraal Zorgakkoord: 'Samen werken aan gezonde zorg' | Rapport | Rijksoverheid.nl
- GALA -Gezond en Actief Leven Akkoord | Rapport | Rijksoverheid.nl
- Gemeenten gaan aan de slag met valpreventie en welzijn op recept | KNMP
- Nieuw landelijk akkoord voor preventie en gezondheid — PW | Pharmaceutisch Weekblad