Vallen is de meest voorkomende oorzaak van letsel door een ongeval bij ouderen. Iedere vijf minuten maakt een 65-plusser een val waardoor hij of zij naar de Spoedeisende Hulpafdeling van een ziekenhuis moet. Medicatiegebruik blijkt 1 van de 13 factoren op een verhoogd valrisico. Apothekers kunnen het valrisico bij ouderen verminderen door hen hierop te attenderen.
Veelgestelde vragen
In het land worden momenteel multidisciplinaire valpreventie-overleggen opgepakt. Het advies is om de integrale samenwerking regionaal en met zorgverleners in de wijk aan te gaan. Denk hierbij bijvoorbeeld aan zorgprofessionals, zoals de huisarts, wijkverpleegkundige en (geriatrie)fysiotherapeut. Dit geldt zowel voor de ketenaanpak als voor de financiering.
Belangrijk in de samenwerking: ken het netwerk, weet van elkaars expertise en competenties. Zorg voor een gedeelde visie. Het belang van het verbeteren van zorg voor kwetsbare ouderen zit vooral in het tijdig signaleren van kwetsbaarheid en goede samenwerking in de zorgketen om problemen te voorkomen. Maak afspraken over rollen, regie en overdracht naar (zorg)professionals bij de multifactoriële valrisicobeoordeling.
De KNMP neemt deel aan de Landelijke Ketenaanpak Valpreventie en werkt samen met partijen zoals VeiligheidNL, VWS en ZIN (o.a. voor Zinnige Zorg Osteoporose). Ook de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Geriatrie (NVFG), Het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF), Ergotherapie Nederland, Beroepsvereniging Verzorgende Verpleegkundigen (V&VN), Amsterdam UMC, VeiligheidNL, VWS, de belangenvereniging voor alle praktijkondersteuners (NVVPO), NHG en LHV nemen deel.
Zorginstituut Nederland (ZiN) heeft begin april 2022 een duiding over valpreventie gepubliceerd. Hierin geeft ZiN aan dat een deel van de valpreventie aanpak voor ouderen aan te merken is als te verzekeren zorg. Hieronder valt bijvoorbeeld screening van ouderen (multifactoriële valrisicobeoordeling) en beweeginterventies voor mensen met onderliggende of bijkomende problemen. Meer informatie is te vinden op de themapagina valpreventie van ZiN.
Op basis hiervan heeft de NZa prestaties gedefinieerd die vanaf 1 januari 2024 kunnen worden gecontracteerd en gedeclareerd. Zie het nieuwsbericht hierover van oktober 2023. Het gaat om een prestatie voor de valrisicobeoordeling met een maximaal tarief en een prestatie voor de valpreventieve beweeginterventie met een vrij tarief. De NZa heeft medio november 2023 ook een informatiekaart valpreventie gepubliceerd.
Voor het deel van de interventie dat niet onder de Zvw valt, is het de bedoeling dat gemeenten een adequaat aanbod realiseren, zodat een valpreventieketen ontstaat waar ouderen met verhoogd valrisico gebruik van kunnen maken. Per 2023 kunnen gemeenten een specifieke uitkering (SPUK) aanvragen voor het stimuleren van gezondheid, sport en bewegen, cultuurparticipatie en het versterken van de sociale basis. Ook voor valpreventie kunnen gemeenten via de SPUK financiële middelen aanvragen, voor coördinatie van de ketenaanpak valpreventie en de uitvoer van valpreventieve beweeginterventies in het gemeentelijk domein. Meer informatie vindt u op de themapagina van Loket gezond leven en via de VNG-pagina gezond leven.
Om zicht te krijgen op de stand van zaken en de opbrengsten van deze Ketenaanpak Valpreventie wordt er door het RIVM een jaarlijkse monitor opgezet.

Valpreventie-apotheken
Op deze kaart staan apotheken die zich richten op valpreventie. Door te klikken op de kaart worden de apotheekgegevens beschikbaar. Hiermee kunnen eerstelijnszorgverleners makkelijker de samenwerking opzoeken.

Ouderen in beeld
De SFK-rapportage Monitor Voorschrijven Huisartsen met de module Medicatieveiligheid bevat de indicator ‘Beperkt gebruik valrisicoverhogende medicatie’. De indicator ondersteunt apothekers om ouderen met mogelijk verhoogd valrisico in beeld te brengen. Deze is kosteloos beschikbaar voor alle aan de SFK-deelnemende apotheken.

Valpreventie op VeiligheidNL
VeiligheidNL biedt apothekers en hun teams verschillende tools om direct aan de slag te gaan met valpreventie zoals het inschatten en signaleren van een verhoogd valrisico bij ouderen en het motiveren van ouderen voor valpreventie.
Praktijkvoorbeelden
- PW-artikel: Attentie voor Valpreventie
- PW-artikel: Afbouwen met hulp van benzomoe
- PW-artikel: Zorgverleners houden samen oudere op de been
- PW-artikel: Waarschuwingssticker valrisico
- Oog in Al: Zorgprogramma Valpreventie
- Online valpreventieprogramma ‘Minder vallen door meer bewegen’
- VJA-vakblad Osteoporose en valpreventie
- Apotheek Maasdorpen betrokken bij de Health Impact Bond te Limburg Health Impact Bond Valpreventie | VeiligheidNL
- Regiobeeld-Valpreventie-Zwolle-DEF.pdf (zorgalliantiezwolle.nl)
- Gebruik O&I-gelden voor valpreventie Opbouwen — PW | Pharmaceutisch Weekblad
- Handboek Preventiepad Valrisico Senioren Zwolle
Websites en nieuwsberichten
- Bekijk het dossier Kwetsbare ouderen
- Richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie
- Richtlijn Duizeligheid bij ouderen
- Richtlijn Preventie van valincidenten
- Bekijk de visie 'Preventie door de openbaar apotheker'
- Ketenaanpak valpreventie uitvoeren
- Loket Gezond Leven | Loketgezondleven.nl
- Integraal Zorgakkoord: 'Samen werken aan gezonde zorg' | Rapport | Rijksoverheid.nl
- GALA -Gezond en Actief Leven Akkoord | Rapport | Rijksoverheid.nl
- Gemeenten gaan aan de slag met valpreventie en welzijn op recept | KNMP
- Nieuw landelijk akkoord voor preventie en gezondheid — PW | Pharmaceutisch Weekblad