Voorkomen is beter dan genezen. Er is daarom in toenemende mate aandacht voor preventie. Dit is onder andere het gevolg van de sterk groeiende zorgvraag en zorgkosten. Apothekers kunnen vanuit hun expertise en de unieke combinatie van kennis over het geneesmiddel, het menselijk lichaam en het menselijk gedrag, bijdragen aan preventieve zorg. De apotheker staat als medicatiespecialist, midden in de wijk, dichtbij zijn patiënt en andere zorgverleners.
Visie ‘Preventie door de openbaar apotheker’
De visie ‘Preventie door de openbaar apotheker’ schetst de positie en ambitie van de beroepsgroep van openbaar apothekers ten aanzien van preventieve zorg. De visie gaat in op de expertise, kerntaken en vaardigheden van de openbaar apotheker en maakt de rol van de apothekers als zorgverlener op het gebied van preventieve zorg zichtbaar. Ook benadrukt de visie het belang van samenwerken met andere zorgverleners en het sociaal domein.
Praktijkvoorbeelden
Vaccineren
Vaccinatie is een belangrijke vorm van preventie en beschermt mensen tegen (ernstige) infectieziekten. Met de coronapandemie is het belang van een hoge vaccinatiegraad evident gebleken. Bij het vaccineren is een rol weggelegd voor de apotheker. Hij is als medicatiespecialist de meest laagdrempelige zorgverlener in de wijk, dichtbij de patiënt.
Veelgestelde vragen
Preventie kan op verschillende manieren ingedeeld worden. Bijvoorbeeld naar doelgroep, fase van ziekte of type maatregel. Een gangbare indeling is die van doelgroepgerichte preventie.
Doelgroepgerichte preventie kent de volgende onderverdeling:
- Universele preventie richt zich op de gezonde bevolking (of delen daarvan) en bevordert en beschermt actief de gezondheid van de bevolking;
- Selectieve preventie richt zich op bevolkingsgroepen met een verhoogd risico en voorkomt dat personen met één of meerdere risicofactoren (determinanten) voor een bepaalde aandoening daadwerkelijk ziek worden;
- Geïndiceerde preventie richt zich op mensen met beginnende klachten en voorkomt dat beginnende klachten verergeren tot een aandoening;
- Zorggerelateerde preventie richt zich op mensen met een ziekte of aandoening, en voorkomt dat een bestaande aandoening leidt tot complicaties, beperkingen, een lagere kwaliteit van leven en/of sterfte.
Over het algemeen valt preventieve zorg door de openbaar apotheker vooral onder geïndiceerde en zorggerelateerde preventie. Met het juiste gebruik van het juiste geneesmiddel en het bevorderen van therapietrouw, dragen apothekers bij aan het voorkomen van (verergering van) aandoeningen en een verbetering van de kwaliteit van leven.
Meer informatie in de visie 'Preventie door de openbaar apotheker'Op dit moment worden apothekers vooral bekostigd voor het ter hand stellen van geneesmiddelen. Voor preventieve zorg door de openbaar apotheker is op dit moment nog geen bekostiging beschikbaar. Vooruitlopend op een passende bekostiging kan de openbaar apotheker een eerste stap zetten in het ontplooien van activiteiten op het gebied van preventie.
In september 2022 is de visie ‘preventie door de openbaar apotheker’ vastgesteld. Ook heeft er een webinar met het onderwerp ‘preventie in de openbare apotheek’ plaatsgevonden. In dit webinar kwamen onder andere praktijkvoorbeelden van preventieve zorg door openbaar apothekers aan bod. Verdere praktijkvoorbeelden zijn te vinden in het dossier. Daarnaast blijft de KNMP aandacht vragen voor een passende bekostiging van de farmaceutische zorg door de openbaar apotheker.
Bekijk de visie 'Preventie door de openbaar apotheker'
Valpreventie
Vallen is de meest voorkomende oorzaak van letsel door een ongeval bij ouderen. Iedere vijf minuten maakt een 65-plusser een val waardoor hij of zij naar de Spoedeisende Hulpafdeling van een ziekenhuis moet. Medicatiegebruik blijkt 1 van de 13 factoren op een verhoogd valrisico. Als apotheker kunt u het valrisico bij ouderen effectief verminderen door ze hierop te attenderen.
Morbide obesitas en bariatrische chirurgie
De apotheker heeft binnen het multidisciplinaire zorgteam een belangrijke rol bij de zorg rondom patiënten met morbide obesitas en patiënten die een bariatrische chirurgie hebben ondergaan. Dosisaanpassing en medicatiebewaking is nodig om enerzijds bijwerkingen en anderzijds gebrek aan effectiviteit te voorkomen.