Toenemende zorgvraag, preventie en big data van invloed op werk farmakundige

Volgens een nieuw beroepsprofiel voor farmakundigen hebben de toenemende zorgvraag, preventie en big data veel impact op hun werk. Farmakundigen optimaliseren processen en voeren projecten uit in de farmaceutische industrie, apotheken en semi-overheid. Ellen de Jong en Jenny van Gent van de opleiding Farmakunde lichten het nieuwe beroepsprofiel toe.

De Jong is samen met onder anderen Jenny van Gent, docent aan de opleiding Farmakunde, initiatiefnemer van het vernieuwde beroepsprofiel, dat een perspectief schetst voor 2035. “We willen de opleiding toekomstbestendig maken. Zo gaan we voortaan ook ontwikkelingsgericht, op meerdere momenten in de opleiding, toetsen”, aldus Van Gent. 

Het vernieuwde beroepsprofiel is tot stand gekomen in samenwerking met onder anderen belanghebbenden uit het werkterrein van de farmakundige, docenten, studenten en alumni.

Tijdens een tweedaagse sessie hebben de experts de trends en ontwikkelingen vastgesteld die van invloed zijn op de werkzaamheden van farmakundigen, zoals de toenemende zorgvraag, multimorbiditeit en tekorten aan grondstoffen. Meer aandacht voor preventie en nieuwe samenwerkingen tussen zorgverleners zijn, volgens De Jong, ook grote uitdagingen. “Farmakundigen moeten in staat zijn problemen te analyseren, transities te begeleiden en processen aan te passen in bedrijfsvoering en farmaceutische zorgverlening.”

Daarnaast verwachten de experts dat de farmakundige een rol krijgt bij het efficiënt en ethisch inzetten van digitale ontwikkelingen, zoals big data en kunstmatige intelligentie.

Ook duurzame zorg is een belangrijke trend, waarbij de opleiding breder kijkt dan het terugdringen van verspilling, benadrukt Van Gent. “Naast milieuvriendelijke zorg besteden we aandacht aan preventie en therapietrouw, zoals het initiëren van gedragsverandering bij patiënten en zorgverleners. Of het implementeren van circulaire concepten in de farmaceutische keten.” Deze trends gaat de opleiding in de komende jaren implementeren in het onderwijs.

Om te kunnen starten met de vierjarige voltijdopleiding Farmakunde moet een student mbo-4 of havo hebben afgerond. Voor de driejarige deeltijdopleiding is de toelatingseis: een baan en werkervaring in het farmaceutisch werkveld. Met name apothekersassistenten volgen de deeltijdopleiding. 

Het aantal aanmeldingen loopt de laatste jaren iets terug; volgens de opleiding komt dat doordat er minder 17- en 18-jarigen zijn. Farmakunde telt nu drie klassen voltijd en één klas deeltijd, en elk jaar behalen zo’n tachtig farmakundigen een diploma. De verhouding man-vrouw is 30-70.

De eerste farmakundigen die afstudeerden in 2005 waren op hbo-niveau opgeleid voor de bedrijfsvoering en managementtaken in de apotheek, om daarmee het gat te vullen tussen de WO-opgeleide apotheker en de mbo-opgeleide apothekersassistent. Van Gent: “Toen bleek dat ook veel andere organisaties behoefte hebben aan farmakundigen. Op het moment werken ze steeds meer in klinisch onderzoek of registratiezaken – in de farmaceutische industrie, ziekenhuizen of het CBG – en in de ict, bij bedrijven als NControl, Chipsoft en Pharmacom.”

Sinds het begin van de opleiding zijn in totaal 1255 farmakundigen afgestudeerd: 28% werkt in een apotheek, van wie 14% in een ziekenhuisapotheek en 14% in een openbare of poliklinische apotheek; 30% werkt bij een groothandel, zorgverzekeraar of semi-overheid en 30% in de industrie.

Is de farmakundige voldoende bekend bij apothekers? Van Gent: “Bij diverse apotheekformules, zoals Service-Apotheek, werken farmakundigen, maar de bekendheid kan natuurlijk altijd beter.” Ook De Jong denkt dat niet elke apotheker weet welke werkzaamheden een farmakundige kan doen in de apotheek. “Voor apothekers die kiezen voor zorg en niet enthousiast worden van managementtaken en bedrijfsvoering: neem een farmakundige in dienst.” 

Door Edwin Bos