Wisselen van inhalatiemedicatie kan in de praktijk complex zijn. Nieuwe werkafspraken door diverse zorgpartijen over verantwoord wisselen van deze geneesmiddelen moet hier verandering in brengen. Ze moeten duidelijkheid geven aan apothekers, patiënten, voorschrijvers en zorgverzekeraars.
Aan de balie een patiënt een ander longinhalatiemiddel meegeven dan hij gewend is, komt regelmatig voor. Zo’n 40% van de mensen met een longziekte blijkt het afgelopen jaar één of meerdere keren een medicatiewissel te hebben meegemaakt. Om duidelijkheid te scheppen over wanneer er op verantwoorde wijze kan worden gewisseld, zijn er per september nieuwe werkafspraken.
Complex
In de praktijk blijkt het wisselen van geneesmiddelen met een hulpmiddel, zoals een inhalator, complex te zijn. ‘Er zijn zoveel verschillende apparaatjes: met of zonder teller, een dosisaerosol, droogpoederinhalator, een soft mist, een autohaler, verschillende voorzetapparaten, ga zo maar door’, zegt kaderapotheker astma/COPD Piet Ooms van de Katwijkse apotheek. ‘Je kunt dit niet vergelijken met bijvoorbeeld een metoprololpil. Daarom is het belangrijk dat er voor inhalatiemiddelen aparte afspraken komen die meer houvast geven.’
Intensief overleg
En die afspraken zijn er nu, vastgelegd in de Leidraad Verantwoord Wisselen. Ze zijn het resultaat van intensief overleg tussen verschillende partijen die betrokken zijn bij de zorg voor longpatiënten, zoals apothekers, artsen, zorgverzekeraars en patiëntenorganisaties. Namens de apothekers nam de KNMP deel aan de besprekingen.
De afspraken gaan over medicatiewissels om niet-medische redenen bij goed ingestelde patiënten, bijvoorbeeld door een verandering in vergoeding. Apothekers, artsen of (long)verpleegkundigen dienen patiënten daarbij goed te begeleiden.
Onbekend device
Daarnaast zou het wisselen maximaal één keer per vier jaar moeten gebeuren. Een belangrijk punt, meent Ooms. ‘Overstappen van de vertrouwde naar een onbekend device om niet-medische redenen is voor patiënten vaak erg lastig.’ Voor het switchen van inhalator geldt dat de nieuwe device aan een aantal criteria moet voldoen (zie criteria voor uitwisselen inhalatoren).
De medicijnen waar het om gaat zijn ingedeeld in de oranje categorie van de algemene Leidraad Verantwoord Wisselen Medicijnen. Dit houdt in dat er een risico is op ernstige klinische problemen voor de patiënt door onjuist gebruik of foutieve toediening.
Herhaalinstructie
Tevens zijn er afspraken gemaakt over inhalatie-instructies. Volgens de nieuwe afspraken zouden zorgverleners ten minste elk jaar een herhaalinstructie en een inhalatiecontrole moeten aanbieden. Momenteel lijkt bijna een derde van de inhalatorgebruikers nooit een herhaling van de instructie te krijgen.
Verder staat vermeld dat de patiënt in principe dezelfde voorzetkamer krijgt als de reguliere (jaarlijkse) vervanging van een voorzetkamer nodig is. Ook moeten de verschillende organisaties elkaar informeren als er een wisseling aan komt.
Criteria voor uitwisselen inhalatoren
Voor het uitwisselen van inhalatoren zijn criteria vastgesteld. De uitgewisselde inhalator moet:
- van hetzelfde type zijn: een droogpoederinhalator, adem gestuurde dosisaerosol, dosisaerosol of softmist;
- dezelfde werkzame stof hebben;
- een bio-equivalente dosering;
- hetzelfde doseersysteem hebben: unidose (capsule) of multidose;
- op basis van de interne weerstand een vergelijkbare benodigde inhalatiekracht en -techniek hebben:
a. conform de indeling die het NHG hanteert in de NHG-tabellen met inhalatoren astma en COPD (bijvoorbeeld krachtig en diep, gelijkmatig en diep);
b. deze indeling is gebaseerd op gebruiksinstructies per inhalator die zijn opgesteld door Stichting Inhalatie Medicatie Instructie School (IMIS) en zijn te vinden op inhalatorgebruik.nl
Auteur: Delia Titre