Imagocampagne promoot werk apotheekteam onder jongeren

Personeelstekorten zijn al bijna tien jaar een groot probleem in openbare apotheken, ondanks diverse initiatieven om dit aan te pakken. Apotheken bieden bijvoorbeeld  gezamenlijk stageplaatsen aan, zetten een hologram in als virtuele apothekersassistent en werven zij-instromers voor een verkorte opleiding Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL). En eerder dit jaar werd een Regionaal BBL-punt opgezet dat apotheken helpt bij het screenen en matchen van kandidaten. Ook kampt de apotheeksector met een grotere uitstroom dan instroom, dat door de vergrijzing naar verwachting de komende jaren alleen maar groter zal worden. 

Om het vak apothekersassistent te etaleren en te promoten onder jongeren en aankomende mbo-studenten is de SBA in augustus de landelijke imagocampagne ‘Het recept voor jouw toekomst’ gestart. “Met een YouTube-videoclip en promotiemateriaal willen we laten zien hoe leuk het is om in een apotheek te werken”, zegt SBA-directeur Louwrien Buisman, die de hele branche – opleidingen, beroepsorganisaties, apothekers en apothekersassistenten – oproept de campagne actief te gaan ondersteunen. “We hebben een coole popsong opgenomen speciaal om jongeren te enthousiasmeren. Die is perfect om te delen via TikTok, Instagram en andere sociale media.”

Gezamenlijke en snelle actie is nodig om voldoende apothekersassistenten aan te trekken, luidt de urgente boodschap van de SBA. Landelijke cijfers zijn niet beschikbaar, maar op de vacaturebank Apotheekwerk.nl van de SBA staan honderden vacatures voor een apothekersassistent. Het totaal aantal vacatures per jaar op deze website varieert de laatste jaren tussen de 1200 en ruim 2500 vacatures.

Mogelijke oorzaken van de personeelskrapte zijn de vele problemen die al jaren spelen, zoals hoge werkdruk, agressie aan de balie, geneesmiddeltekorten en een verouderde cao Apotheken. Ook blijken de werksfeer en de loopbaanperspectieven redenen om te kiezen voor een andere apotheek of te vertrekken uit de apotheekbranche. Daarnaast stroomt maar ongeveer de helft van de studenten die startten met een driejarige BOL-opleiding door naar de apotheek, concludeerde de SBA in eerder onderzoek.

Ook loopt het aantal aanmeldingen op de opleidingen terug. Volgens niet-officiële cijfers van het SBA is bij de ongeveer 23 opleidingen die een opleiding apothekersassistent aanbieden in 2024-2025 het aantal aanmeldingen gedaald met gemiddeld 14% ten opzichte van het studiejaar 2020/2021. Het betreft opleidingen voor BOL en BBL. Het totaal aantal aanmeldingen ligt in 2024-2025 rond de 3100. 

Het doel van de SBA-imagocampagne is jongeren overtuigen om te kiezen voor het vak  van apothekersassistent. Opleidingen spelen in op de behoefte van deze schoolverlaters door bijvoorbeeld de BBL-opleiding ook online in de avonduren aan te bieden, weet Buisman. “Een goede ontwikkeling, omdat jongeren online kundig zijn en veel communiceren via bijvoorbeeld Teams. De stage vindt nog wel plaats in de fysieke apotheek.”

Het ROC Summa College in Eindhoven is in september een online BBL-opleiding gestart en biedt andere ROC’s, als ze een tegenvallend aantal aanmeldingen hebben, de mogelijkheid hun studenten lessen online te laten volgen bij het Summa. Studenten kunnen ingeschreven blijven staan en de bekostiging loopt ook via het eigen ROC, zegt docent Charlotte Hulsen. “Op deze manier raken we de kandidaten niet kwijt aan de markt. Wij verdienen hier niets aan, het gaat ons om voldoende toevoer van assistenten in de apotheken. Verder bespreken we met andere ROC’s hoe we onze krachten op andere manieren kunnen bundelen.”

In het kader van de werving van nieuw personeel is het ook belangrijk dat apothekers zelf inspelen op de behoefte van jongeren, want “het is de werknemer die kiest; de werkgever heeft in deze krappe markt weinig te kiezen”, vindt Buisman. “Het is goed als apothekers nadenken over de bedrijfscultuur in de eigen apotheek. Is dat een persoonlijke of zakelijke cultuur, en welke rol speelt collegialiteit in het team.” Daarnaast is volgens haar de balans werk-privé heel belangrijk voor de nieuwe generatie apothekersassistenten.

Apothekers kunnen zelf actief bijdragen aan het werven van scholieren door bijvoorbeeld een open dag in de apotheek te organiseren voor leerlingen van een lagere school of vmbo. “Deze jongeren komen eigenlijk nooit in de apotheek. Schooldecanen kunnen vertellen wat de mogelijkheden zijn”, aldus Buisman, die benadrukt goed op de stagiaires in de apotheek te letten. “Laat ze niet alleen de rotklusjes opknappen, hou daar als apotheker goed zicht op, want stagiaires zijn vaak nog erg jong.” 

Het is ook belangrijk niet alleen te focussen op de nieuwe aanwas, maar ook oog te houden voor een leven lang ontwikkelen op professioneel vlak. “Helaas hebben we van enkele BBL’ers gehoord dat ze de apotheek al hebben verlaten vanwege de werkzaamheden. Vaak mogen ze alleen medicatie aanschrijven en baliewerk verrichten en krijgen ze geen leuke afwisselende taken”, aldus Hulsen. Volgens haar is een BBL’er met een hbo-achtergrond die geen interessante taken krijgt snel vertrokken uit de apotheek. “Bied een cursus aan en hou het vak leuk. Dat geldt natuurlijk ook voor de apothekersassistenten die al langer in de apotheek werken.”

In de regio Den Haag onderzoeken apothekers en het ROC Mondriaan samen hoe ze zij-instromers voor de BBL-opleiding beter kunnen begeleiden, om te voorkomen dat ze de apotheek weer snel verlaten, zegt Nieuwamerongen. “We hebben enkele maanden terug een praktijkplein met daarin een echte apotheek geopend. Daar kunnen deze BBL’ers op school oefenen, vóór de stage begint. Studenten zijn daardoor sneller inzetbaar en hoeven minder beroep te doen op de begeleiding.”

Met de slogan ‘Werken in de apotheek, het recept voor jouw toekomst’ zal de SBA-campagne twee keer per jaar te zien zijn via posters, abri’s, advertenties en sociale media, voorafgaand aan de studiekeuzemomenten in november en januari. In de komende jaren wordt de campagne herhaald. Het complete promotiemateriaal – video, posters, flyers en narrowcasting voor in de apotheek – kan op sbaweb.nl door iedereen worden gedownload.

Voor het slagen van de campagne is het essentieel dat de hele apotheekbranche zich gaat inzetten, benadrukt Buisman. “Opleidingen, die zich ook aansluiten, kunnen de videoclip laten zien tijdens de eigen open dagen. Ook benaderen we schooldecanen of ze willen meewerken om de campagne onder leerlingen te verspreiden.”

Door Edwin Bos