KNMP-fondsen: wetenschappelijk onderzoek voor de apotheker in de praktijk

Dit onderzoek beschrijft het herkennen, voorkomen en verhelpen van voorschrijfcascades, waarbij bijwerkingen van een geneesmiddel kunnen leiden tot het voorschrijven van aanvullende medicatie. In een literatuurstudie zijn 115 voorschrijfcascades geïdentificeerd, inclusief aanbevelingen voor bijvoorbeeld dosisverlaging of alternatieve medicatie om voorschrijfcascades aan te pakken. In een studie met Nederlandse apotheekgegevens zijn significante associaties vastgesteld voor 41 van de 66 onderzochte voorschrijfcascades die door experts als relevant werden beoordeeld voor de Nederlandse praktijk. Daarnaast benadrukt het onderzoek het belang van het monitoren van bijwerkingen, met name bij patiënten die meerdere geneesmiddelen gebruiken met dezelfde mogelijke bijwerking of na ontslag uit het ziekenhuis. Uit het onderzoek blijkt dat apothekers proactief kunnen bijdragen aan het herkennen, verhelpen en voorkomen van voorschrijfcascades, onder andere door middel van consultaties en follow-ups na het starten van nieuwe medicatie. Voor een effectievere aanpak zijn echter efficiëntere technieken nodig, zoals medische farmaceutische beslisregels om patiënten te identificeren en eHealth-toepassingen voor het monitoren van bijwerkingen.

Dit onderzoek beschrijft het herkennen, voorkomen en verhelpen van voorschrijfcascades, waarbij bijwerkingen van een geneesmiddel kunnen leiden tot het voorschrijven van aanvullende medicatie. In een literatuurstudie zijn 115 voorschrijfcascades geïdentificeerd, inclusief aanbevelingen voor bijvoorbeeld dosisverlaging of alternatieve medicatie om voorschrijfcascades aan te pakken. In een studie met Nederlandse apotheekgegevens zijn significante associaties vastgesteld voor 41 van de 66 onderzochte voorschrijfcascades die door experts als relevant werden beoordeeld voor de Nederlandse praktijk. Daarnaast benadrukt het onderzoek het belang van het monitoren van bijwerkingen, met name bij patiënten die meerdere geneesmiddelen gebruiken met dezelfde mogelijke bijwerking of na ontslag uit het ziekenhuis. Uit het onderzoek blijkt dat apothekers proactief kunnen bijdragen aan het herkennen, verhelpen en voorkomen van voorschrijfcascades, onder andere door middel van consultaties en follow-ups na het starten van nieuwe medicatie. Voor een effectievere aanpak zijn echter efficiëntere technieken nodig, zoals medische farmaceutische beslisregels om patiënten te identificeren en eHealth-toepassingen voor het monitoren van bijwerkingen.

Deze thesis beschrijft dat het optimaliseren van antibioticagebruik in de eerstelijnszorg cruciaal is voor het verbeteren van antibioticagebruik door mensen. Hoewel openbaar apothekers essentieel zijn om dit te bereiken, vertalen zij hun potentie en hun bereidheid bij te dragen aan het verminderen van antibioticaresistentie onvoldoende naar de praktijk. Om verder bij te dragen aan het oplossen van antibioticaresistentie, moet de apothekerspraktijk op drie punten verbeteren: 1) intensievere samenwerking tussen apothekers en huisartsen, 2) medicatieveiligheid, en 3) het verlenen van persoonsgerichte zorg. Om deze veranderingen in de apothekerspraktijk te bereiken, moeten farmacieopleidingen, beleidsmakers en farmaceutisch praktijkonderzoek hun activiteiten en inhoud beter op elkaar afstemmen. 

Problems regarding sexuality are common, especially for patients in healthcare. For prevalence numbers, gender differences are important to note. Whereas in men sexual dysfunction usually occurs as erectile dysfunctinon in elderly, femal sexual dysfunction occurs at any age, with at least one symptom present in nearly half of women. One of the little investigated topics is the influence of drug treatments on sexual function. Research about these sexual adverse drug reactions (sADR) has been challenged by a problematic causality assessment, because potential sADR are often also associated with the disease treated. In add addition, not all drug users may consider the change in sexual function important or outside the boundaries of a 'normal sexual response'. Lastly, the sensitivity of the topic detrs many patients from spontaneaously reporting potential sADR.

Bekijk het proefschrift.
 

Tijdens het CombiConsult bespreken patienten hun medicijngebruik met hun openbaar apotheker. Dit gesprek is gekoppeld aan de periodieke controle bij de praktijkverpleegkundige of huisarts. Het CombiConsult is gericht op patienten met een chronische aandoening. De apotheker focust hierbij op persoonlijke behandeldoelen van de patient en werkt bij voorkeur in de nabijheid van de huisarts en praktijkverpleegkundige. Zo kunnen voorstellen voor aanpassing van de behandeling eenvoudig worden besproken en doorgevoerd. Het CombiConsult is kwantitatief en kwalitatief geefalueerd in ruim 800 consulten gevoerd door meer dan 20 apothekers. Daarbij is het perspectief van zowel patienten als zorgverleners in kaart gebracht. De resultaten laten zien dat het bijdraagt aan veilig en effectief medicijngebruik door het oplossen van farmacotherapiegerelateerde problemen en het behalen van behandeldoelen.

Bekijk het proefschrift.

Door toenemende tekorten aan opgeleid ziekenhuis personeel en stijgende kosten in degezondheidszorg, streven ziekenhuizen steeds meer naar een kort verblijf van patiënten. Als gevolg van een hoge incidentie van artrose en botbreuken binnen de vergrijzende bevolking is er een toenemende behoefte aan orthopedische chirurgie. Tegelijkertijd neemt de complexiteit in medicatie gebruik binnen deze populatie toe doordat ouderen vaak aan meerdere aandoeningen lijden. Dit vergt een intensievere en multidisciplinaire voorbereiding van een operatie om medicatieveiligheid te kunnen garanderen, terwijl de ligduur juist afneemt om de zorgvraag aan te kunnen en de kosten te minimaliseren.  
 

Patiënten met de ziekte van Parkinson hebben mogelijk baat bij een medicatiebeoordeling door openbare apothekers. Echter, in een algemene eerstelijns Parkinson-patiëntenpopulatie bleek een medicatiebeoordeling niet van meerwaarde betreffende klinische effecten en kosten. Het optimaliseren van de huidige setting met onder andere verbetering van de patiëntselectie, conform de Nederlandse module 'Medicatiebeoordeling', biedt perspectief. Daarnaast is er noodzaak tot verbetering van de digitale documentatie. Tot slot streven wij voor optimale farmaceutische zorg naar een meer zichtbare rol van in Parkinson gespecialiseerde apothekers, met kortere communicatielijnen tussen betrokken zorgverleners.