ZorgVeilig

Zorgverleners, waaronder apothekers, krijgen steeds vaker te maken met bedreiging en intimidatie, zowel in persoon als online. Dit project richt zich op (online) agressie afkomstig van patiënten, familieleden, naasten, bezoekers en willekeurige burgers. De toenemende dreiging tast het werkplezier aan, vergroot het risico op burn-out en uitval, en zet de kwaliteit en beschikbaarheid van zorg onder druk.

De doelstelling van dit project is het vergroten van de ervaren veiligheid van zorgverleners door het vergroten van het handelingsperspectief. Hierdoor kunnen zij zichzelf beter beschermen en hun belangrijke maatschappelijke rol in de samenleving, als zorgverlener in de spreekkamer en in het publieke debat, blijven vervullen. 

Tussen beroepsgroepen bestaan verschillen, bijvoorbeeld in zorgplicht en beroepsgeheim. Daarom start het project met een generiek handelingskader waarin algemene aandachtspunten centraal staan. Beroepsverenigingen kunnen deze, waar nodig of gewenst, aanvullen of aanpassen aan de eigen beroepspraktijk en context.

Agressie tussen collega’s en andere vormen van veiligheid op de werkvloer vallen buiten de scope van dit project. Dit geldt ook voor het ontwikkelen van agressietrainingen, workshops en andere hulpmiddelen. Dit wordt overgelaten aan beroepsverenigingen, brancheorganisaties en werkgevers. Het handelingskader is naar verwachting eind 2025 te vinden op de Zorgveilig-website.

Bedreiging en intimidatie vormen een risico voor de kwaliteit van zorg, de beschikbaarheid van zorg en patiëntveiligheid. Vanuit de overheid zijn diverse initiatieven genomen om bedreiging en intimidatie tegen hulpverleners aan te pakken. Ook zijn er Eenduidige Landelijke Afspraken (ELA) gemaakt waarin vastgelegd is hoe politie en openbaar ministerie eenduidig kunnen omgaan met bedreiging en intimidatie tegen functionarissen met een publieke taak. 

De overheid heeft het Actieprogramma Taskforce ‘Onze hulpverleners veilig’ opgezet om bedreiging en intimidatie van hulpverleners aan te pakken. Het programma maakt duidelijk dat agressie richting hulpverleners onacceptabel is. Het doel: zorgen dat grensoverschrijdend gedrag altijd een passende reactie krijgt. Extra inzet is nodig om professionals in zorg en welzijn te stimuleren incidenten te melden en aangifte te doen.

Beroepsverenigingen, brancheorganisaties en zorginstellingen zetten zich actief in om bedreiging en intimidatie in de zorg terug te dringen. De initiatieven richten zich op het voorkomen van bedreiging en intimidatie, op het juiste handelen tijdens een incident, met voorlichting, educatie en trainingen en op ondersteuning achteraf, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van handreikingen.

Binnen de beroepsgroep worden duidelijke grenzen bepaald: wat is aanvaardbaar gedrag, en wat niet? Deze gezamenlijke basis vormt het vertrekpunt voor een generiek handelingskader.

Het handelingskader wordt ontwikkeld op basis van de uitkomsten van waardendialogen en een ethische en juridische analyse. Ook bestaande documenten van onder andere de KNMG, beroepsgroepen en brancheorganisaties waarin bedreiging en intimidatie van zorgverleners aan bod komt, worden verzameld en geanalyseerd.

Het resultaat is een praktisch kader dat zorgverleners, waaronder apothekers, ondersteunt bij het omgaan met (online) bedreiging en intimidatie. Het helpt om situaties zorgvuldig te beoordelen en passende stappen te zetten. Daarmee vermindert de handelingsverlegenheid, zowel bij zorgverleners als bij hun werkgevers.

Om meer zicht te krijgen op (online) bedreigingen en intimidatie van artsen heeft de KNMG verschillende onderzoeken gedaan onder haar achterban en de Nederlandse bevolking. Dit heeft geleid tot een beter inzicht in de problematiek en de interventies die artsen als ondersteuning wensen. Bekijk hier meer informatie over het KNMG-artsenonderzoek en publieksonderzoek.

Op basis van de resultaten van deze onderzoeken kan geconcludeerd worden dat het handelingsperspectief voor artsen niet toereikend is. Tevens wordt genoemd dat bedreiging en intimidatie niet zullen afnemen als artsen geen actie ondernemen. Dit is in lijn met conflictexpert Koetsenruijter die in het artikel ‘Het kan niet zo zijn dat een grote bek wordt beloond’ vindt dat de bodem is bereikt op het gebied van intimidatie en bedreiging en dat het tijd is voor een tegenbeweging richting normale omgangsvormen.