Aanvraagroutes en medicijnrol

Het doel van de besluitvorming is om met behulp van geïndividualiseerde distributievorm (GDV) zorg op maat te leveren voor mensen die ordeningsproblemen hebben met hun medicatie, waardoor hun geneesmiddelgebruik verbetert. Alvorens over te stappen op een medicijnrol, overweegt de apotheker eerst of het zelfmanagement kan worden verbeterd door:

• een schriftelijk innameschema te verstrekken vergezeld van mondelinge voorlichting;
• een herhaalservice aan te bieden, aangevuld met het synchroniseren van de aflevermomenten;
• remindertechnieken aan te bieden om een patiënt op een bepaald tijdstip te helpen herinneren dat er medicatie moet worden ingenomen, zoals een sms-dienst, alarm op een horloge of medicijnapp;
• een zelf door de patiënt of diens mantelzorger(s) te vullen weekcassette aan te bieden;
• een combinatie van bovenstaande middelen aan te bieden.

Indien bovengenoemde aanpak en maatregelen niet (meer) tot een geordend geneesmiddelgebruik leiden, adviseert de apotheker over te stappen op een GDV. De beslissing voor deze overstap wordt genomen in samenspraak met de patiënt en in afstemming met de voorschrijver.

In aansluiting met de NZa-beleidsregel farmaceutische zorgverlening (2020), artikel 5, kan de aanvraag van een medicijnrol voortkomen uit afspraken tussen voorschrijver en patiënt. In dit geval besluiten patiënt en voorschrijver gezamenlijk over de inzet van een medicijnrol. Op grond van het ondertekende voorschrift van de voorschrijver kan de apotheker de medicijnrol aan de patiënt terhandstellen volgens de KNMP-richtlijn ‘Ter hand stellen’. Hierbij geldt: “Er is sprake van ‘Terhandstelling door middel van een GDV’ wanneer geneesmiddelen in gezamenlijke besluitvorming met voorschrijver en patiënt worden ter hand gesteld voor een periode van een week of voor meerdere weken tegelijk voor een individuele patiënt door middel van een GDV”.

In aansluiting met de KNMP-richtlijn ‘Zorg voor patiënten met geneesmiddelen in GDV’ (welke momenteel wordt herzien) kan ook de apotheker, in samenspraak met de patiënt en afstemming met de voorschrijver, de aanvraag voor een medicijnrol doen. In dit geval draagt de apotheker zorg voor de aanvraag van voorschriften voor de GDV bij de voorschrijver volgens de KNMP-richtlijn ‘zorg voor patiënten met geneesmiddelen in GDV’. Na ondertekening voor akkoord door de voorschrijver kan de apotheker de medicijnrol vervolgens terhandstellen aan de patiënt volgens de KNMP-richtlijn ‘Ter hand stellen’.

De wijkverpleegkundige kan in samenspraak met de patiënt en afstemming met de apotheker een medicijnrol aanvragen. De wijkverpleegkundige beoordeelt of de patiënt zelfstandig de medicatie kan beheren en gebruiken. Als dit niet meer gaat, kan de wijkverpleegkundige een medicijnrol rechtstreeks aanvragen bij de apotheker. De apotheker stemt het medicatiegebruik af met de voorschrijver volgens de KNMP-richtlijn ‘zorg voor patiënten met geneesmiddelen in GDV’, die op zijn beurt het medicatiegebruik ondertekent voor akkoord. Vervolgens kan de medicijnrol door de apotheker ter hand gesteld worden aan de patiënt volgens de KNMP-richtlijn ‘Ter hand stellen’.

Als het medicatiegebruik aangepast moet worden, bespreekt de wijkverpleegkundige dit met de huisarts. De apotheker start, stopt of wijzigt geneesmiddelen in een GDV alleen als er een schriftelijke aanwijzing is van de voorschrijver. In overleg met de voorschrijver wordt gekeken of de voorgeschreven aanpassing kan wachten tot de volgende uitgifte van de geneesmiddelen in de GDV.

De Nederlandse Zorgautoriteit wijzigt per 2023 de prestatie voor de GDV. Er zal dan één terhandstellingstarief gaan gelden voor het geheel aan geneesmiddelen in de GDV. Daarmee mag de prestatie dus niet meer per geneesmiddel in de GDV in rekening worden gebracht. Deze wijziging heeft gevolgen voor alle contracten per 2023. De KNMP vindt deze nieuwe regelgeving onwenselijk.

Wat doet de KNMP?
De KNMP heeft in gesprekken met de NZa aangegeven dit voorstel onwenselijk te vinden, zolang het geen onderdeel is van een breder geheel in de vorm van een nieuwe bekostiging op de middellange termijn. Dit heeft de KNMP reeds vanaf de start van het traject aangegeven. In het verlengde daarvan heeft de KNMP steeds het inhoudelijke gesprek gezocht.

De inzet van de KNMP uitgezet in de tijd
Het GDV-traject kent een lange adem. Gedurende dit traject heeft de KNMP de volgende inspanningen geleverd.

• 14 april 2022
  Hoorzitting NZa
  Het bezwaarschrift van de KNMP wordt tijdens de hoorzitting besproken. De KNMP licht daarin een tweetal bezwaren toe. De uitspraak wordt op 31 mei 2022 verwacht.

1. De nieuwe vorm van bekostiging houdt minder rekening met de zorgzwaarte van de betrokken patiënten. De herziening zorgt dus voor financiële veranderingen voor apotheken. Die financiële gevolgen zijn door de NZa niet nader geanalyseerd. Hoe het voor iedere individuele apotheker precies uitpakt, is afhankelijk van hoe zorgverzekeraars en contracteerpartijen in de praktijk omgaan met deze herziene prestatie.
    
2. De NZa heeft onvoldoende aannemelijk gemaakt dat de aangevoerde redenen, zoals deprescribing en eerlijker kostenverdeling, genoeg zijn om tot een herziening over te gaan. Het is onduidelijk waarom deze GDV-prestatie de grote positieve en negatieve inkomstenverschuivingen tussen apotheken rechtvaardigt. De KNMP licht dit ook toe aan de leden, tijdens de actualiteitensessie van 13 april.

• 9 december 2021
  De NZa publiceert de wijziging dat met ingang van 2023 een zorgaanbieder één tarief in rekening brengt voor de terhandstelling van alle geneesmiddelen die onderdeel zijn van de GDV.
  
  De KNMP geeft hierop bij de NZa aan deze wijziging onwenselijk te vinden, zolang het geen onderdeel is van een breder geheel in de vorm van een nieuwe bekostiging op de middellange termijn. Voorts kaart de KNMP bij de NZa aan problemen te voorzien in de uitvoering en in de communicatie naar patiënten, zeker als in contracten de nieuwe mogelijkheden voor tariefdifferentiatie verschillend worden ingevuld. Ook benadrukt de KNMP bij de NZa dat de wijziging bij een budgettair neutrale invoering een uiteenlopende financiële impact op individuele apotheken heeft. Zie ook het nieuwsbericht hierover.
   
• Oktober 2021. Reactie KNMP aan NZa op consultatie regelgeving farmaceutische zorg 2023.  
  
  De KNMP geeft aan van de NZa als onafhankelijke toezichthouder een zelfstandige onderbouwing te verwachten van een verandering in de bekostigingsstructuur, zeker in de situatie dat een wijzigingsverzoek niet door alle betrokken partijen gesteund wordt. Bij het voornemen om de prestatie voor de GDV ingrijpend te wijzigen, heeft de NZa echter geen zelfstandige impactanalyse gemaakt. Dat vindt de KNMP een omissie.
   
• April 2021. NZa ziet op grond van de financiële impactanalyse van SFK geen zwaarwegende argumenten die voor dan wel tegen het beleidsvoornemen pleiten.
  
  De NZa geeft aan zich te realiseren dat de beleidswijziging vanuit het oogpunt van de apotheekhoudende een positieve dan wel negatieve (financiële) impact kan hebben op de inkomsten van de individuele apotheek. De bedrijfsvoering van de individuele apotheek is echter niet aan de NZa, maar aan de apotheekhoudende zelf, zo stelt de NZa. Het is dan ook van belang dat zorgverzekeraars én zorgaanbieders een tarief overeenkomen dat voldoende is om kwalitatief goede zorg te kunnen leveren, aldus de NZa.
   
• Februari 2021. Bestuurlijk overleg ZN en KNMP over toekomstvisie, bekostiging en contractering.
   
• December 2020. Vaststelling KNMP-toekomstvisie Openbare Farmacie 2025.
   
• November 2020. Nieuwe positiebepaling NZa.
  De NZa geeft aan, op basis van de besprekingen in de werkgroep en het afwegen van de argumenten voor en tegen de introductie van een abonnementssysteem, voornemens te zijn een abonnement in te voeren voor de prestatie Terhandstelling door middel van een GDV.
   
• September 2020. Herstart na corona.
  De NZa ziet geen directe implicaties van de bevindingen van Bram Mertens
  voor de omschrijving van de prestaties, onafhankelijk van welke variant van bekostiging er gekozen wordt.
   
• Mei 2020. In verband met de coronacrisis wordt besluitvorming uitgesteld.
  
  Tegelijkertijd met de pas op de plaats vanwege corona, stelt de NZa voor om een traject te starten waarin gezamenlijk de gehele bekostiging van de extramurale farmacie tegen het licht zal worden gehouden. De beleidswijzigingen die eruit voortvloeien zullen naar verwachting op zijn vroegst in 2023 van kracht worden, met uitzondering van eventuele quick wins. In het najaar van 2020 zouden al de eerste stappen gezet worden.
   
• December 2019. KNMP deelt kerncijfers GDV met vertegenwoordigers van branchepartijen, patiënten/consumentenorganisaties en verzekeraars
  
  In het Technisch Overleg Farmacie (waaraan vertegenwoordigers van branchepartijen, patiënten/consumentenorganisaties en verzekeraars deelnemen), deelt de KNMP een analyse SFK met trends rondom de verstrekking van GDV’s door openbaar apotheken (in het kader van de Zvw). Deze analyse maakt zichtbaar dat eerdere ontwikkelingen in de GDV (toename) in de loop van de tijd zijn gecorrigeerd (via de contractering).
   
• Oktober 2019. Brief KNMP, ASKA, Napco aan de  NZa.
  
  Hierin pleiten de KNMP, ASKA en Napco om eerst breder te kijken naar de bekostiging en van daaruit pas naar de GDV. Dit mede gelet op ontwikkelingen (kerncijfers) bij de GDV. Bekijk hier de KNMP-brief aan de NZa.

• Juli 2019. Proefschrift Bram Mertens over de GDV, afgerond met promotie op 3 juli 2019.

  Dit proefschrift wordt door de KNMP bij de NZa ingebracht als basis voor een inhoudelijk gesprek over wat goed is en wat beter kan rond de GDV. Zie het onderzoeksagenda. Dit wordt niet opgepakt door de NZa en andere partijen.

• 5 Februari 2019. ZN doet in het kader van de voorbereiding van de Beleidsregel 2020 (opnieuw) een wijzigingsvoorstel voor de GDV.

  De KNMP geeft in haar reactie aan de NZa aan dat de NZa is belast met tarief- en prestatieregulering, op het terrein van de gezondheidszorg. Voor de extramurale farmacie geldt dat de tarieven vrij zijn en deze dus niet worden gereguleerd door de NZa. Daarnaast biedt de huidige prestatiestructuur voldoende ruimte om onderling afspraken te maken over de wijze van in rekening brengen van de weekterhandstelling. Het is aan de zorgverzekeraar en aanbieder om gezamenlijk afspraken te maken over de declaratie van terhandstellingen en het bijbehorende tarief. Tegelijkertijd is het aan de apotheker om vanuit de zorginhoud te kijken welke geneesmiddelen nog nodig zijn en welke niet.