Er is een nieuwe richtlijn ‘Overgewicht en obesitas bij volwassenen’ beschikbaar. Deze richtlijn bevat de zorginhoudelijke aspecten. De rollen van de verschillende zorgverleners staan beschreven in een zorgstandaard. De KNMP maakte deel uit van de richtlijnwerkgroep voor deze multidisciplinaire richtlijn.
De richtlijn is een opvolger van de CBO-richtlijn Diagnostiek en behandeling van obesitas bij volwassenen en kinderen uit 2008. De richtlijn Overgewicht en obesitas bij kinderen is al eerder gepubliceerd.
Farmacotherapie in de richtlijn
Hieronder staan de belangrijkste aanbevelingen over farmacotherapie bij overgewicht en obesitas bij volwassenen:
- Gewichtsverlagende medicatie kan worden overwogen bij mensen met obesitas of ernstig overgewicht in combinatie met een vergrote buikomvang en/of comorbiditeit, in combinatie met een Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI).
- Liraglutide, semaglutide en naltrexon/bupropion zijn effectiever dan orlistat.
- Bij een risico op convulsies en bij psychiatrische of verslavingsproblematiek wordt naltrexon/bupropion niet aanbevolen.
- Orlistat, liraglutide en naltrexon/bupropion dienen te worden gestaakt als het gewichtsverlies na 12 weken gebruik van de maximaal verdraagbare dosis kleiner is dan 5%. Als er minder dan 5% gewichtsafname is bereikt maar wel duidelijke verbeteringen zijn opgetreden in de lichaamssamenstelling en (bijvoorbeeld cardiometabole) comorbiditeiten, kan worden overwogen om de proefperiode met medicatie enkele maanden te verlengen.
Kansen voor de apotheker
De Wetenschappelijke Sectie Openbaar apothekers (WSO) ziet met de komst van deze richtlijn kansen voor de apotheker in de regionale samenwerking. Zo kunnen apothekers de richtlijn aangrijpen om met andere zorgverleners, bijvoorbeeld in een FTO, de volgende zaken bespreken:
- De apotheker doet medicatiebewaking bij patiënten met morbide obesitas en patiënten die bariatrische chirurgie hebben ondergaan, omdat bij beide patiëntgroepen sprake kan zijn van een veranderde farmacokinetiek en -dynamiek van geneesmiddelen.
- Het is noodzakelijk voor goede medicatiebegeleiding en bijbehorende farmaceutische zorg de contra-indicatie Morbide obesitas of Bariatrische chirurgie vast te leggen in het systeem en uit te wisselen in de zorgketen.
- Het is nuttig als de apotheker voorafgaand aan een bariatrische ingreep een medicatiebeoordeling doet om te kijken of medicatie moet worden aangepast, bijvoorbeeld anticonceptie of een DOAC.
- De apotheker denkt als geneesmiddelspecialist mee bij de keuze voor gewichtsverlagende medicatie.
- Preventie: de apotheker doet een medicatiebeoordeling – of evaluatie voor potentieel gewichtsverhogende medicatie en/of bewegingsbelemmerende factoren.
Ondersteuning door de KNMP
De KNMP biedt ondersteuning bij de zorg voor patiënten met obesitas en patiënten die bariatrische chirurgie hebben ondergaan. In het dossier Morbide obesitas en bariatrische chirurgie op KNMP.nl zijn een Kennisdocument, verschillende praktijkvoorbeelden, artikelen en publieksmaterialen te vinden.