Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord: terugdringen geneesmiddelen- en arbeidsmarkttekorten

De Nederlandse zorg- en welzijnssector staat voor grote uitdagingen, met een aanhoudend stijgende vraag naar zorg en ondersteuning, en een aanbod van professionals dat hiermee niet gelijke tred houdt. Dit leidt tot lange wachttijden en een toenemende druk op de toegankelijkheid van zorg. In reactie hierop is, voortbouwend op het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA) gesloten. Dit akkoord, waarover de Tweede Kamer door de nieuwe minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Jansen, is geïnformeerd, bevat een reeks maatregelen om de toegankelijkheid van zorg te waarborgen en de sector aantrekkelijk te houden voor professionals.

Maatregelen binnen het AZWA

Uit de analyse van de AZWA-afspraken komen vier categorieën naar voren die de grootste potentiële arbeidsbesparing opleveren: de inzet van kunstmatige intelligentie (AI) en technologische innovatie, beperking van administratieve lasten, inbedding en opschaling van passende zorg-initiatieven en de verbeterde toegang tot geneesmiddelen. Dit leidt tot een aantal concrete acties.

• Er zal worden geïnvesteerd in AI bij bevolkingsonderzoek borstkanker voor specifieke groepen, aanvullende seksuele gezondheidszorg en vaccinatie tegen gordelroos inclusief een inhaalcampagne vanaf 2027. Voor deze maatregelen is structureel € 68 miljoen beschikbaar.
   
• Duidelijke informatie voor patiënten: koepels van apothekers, zorgverzekeraars, voorschrijvers, patiënten en het ministerie van VWS maken afspraken voor transparante communicatie over de gevolgen van medicijntekorten.
   
• Minder administratieve lasten: er wordt gewerkt aan het terugdringen van de regeldruk voor voorschrijvers en apothekers, bijvoorbeeld door afspraken tussen koepels van zorgverleners onderling of met zorgverzekeraars. Dit creëert meer tijd voor patiëntenzorg.
   
• Apothekers meer ruimte geven in de omgang met geneesmiddelentekorten. In de huidige praktijk werken apothekers en voorschrijvers al volgens lokale / regionale samenwerkingsafspraken over het substitueren van geneesmiddelen in geval van tekorten. Koepels van apothekers, voorschrijvers en het ministerie van VWS hebben het voornemen om dit juridisch goed te regelen en afspraken te maken over de juridische verankering van afspraken over farmacotherapeutische substitutie door de apotheker.
   
• Inkoopleidraad beschikbaarheid geneesmiddelen: in 2025 wordt, samen met apothekers, ziekenhuizen, zorgverzekeraars, groothandels en leveranciers, een leidraad opgesteld om knelpunten in de toeleveringsketen te voorkomen.
   
• Snelle en gecoördineerde reactie op tekorten: er komen afspraken over uniforme definities, snellere data-uitwisseling, risicovermindering bij het melden van tekorten, snelle aanpassing van vergoedingen en een duidelijke taak- en rolverdeling tussen alle betrokkenen in de keten, van leverancier tot en met de apotheek.
   
• Uniforme afspraken over uitverkooptermijnen: samen met apothekers, apotheekhoudende huisartsen, zorgverzekeraars, groothandels en leveranciers worden uniforme afspraken gemaakt over de uitverkooptermijn bij wisseling van preferent product. Dit vermindert het risico op tekorten door uitverkoop of opstartproblemen.
   
• Structurele financiering van regionale eerstelijns samenwerkingsverbanden (RESV’s) per 2027. VWS verhoogt het budgettair kader multidisciplinaire zorg (MDZ) per 2027 structureel om landelijke financiering van RESV’s mogelijk te maken na afloop van de financiële impuls via ZonMw. (70 miljoen). De RESV’s zorgen, conform de visie eerstelijnszorg, voor (financiële) ondersteuning van de wijkverbanden m.b.t. organisatie en coördinatie. Daarbij faciliteren ze mede de samenwerking tussen de eerstelijnszorg en het sociaal domein.

Tijdpad

Deze afspraken worden verder geconcretiseerd tot een Werkagenda, die in het vierde kwartaal van 2025 wordt vastgesteld.