Biomarkers kunnen toepassing antibotica in de toekomst verbeteren

De behandeling van een infectie met antibiotica kan falen vanwege gebrekkige effectiviteit of het optreden van toxiciteit. De toepassing van therapeutic drug monitoring (TDM) is momenteel een belangrijke manier om het gebruik van antibiotica te optimaliseren en het risico van toxische neveneffecten te minimaliseren.

Ondanks het gebruik van TDM hebben we echter soms nog te maken met een onvoorspelbare klinische respons, veroorzaakt door de specifieke eigenschappen van het micro-organisme, een patiënt-specifieke immuunrespons, individuele gevoeligheid voor orgaanschade of onvoorziene ernst van bijwerkingen. Daardoor is behoefte om interindividuele variatie te monitoren.

In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de mogelijkheid om via de bepaling van biomarkers een patiënt-specifieke antibioticatherapie te realiseren. Deze benadering maakt het mogelijk om gedurende de gehele behandelduur een terugkoppeling te verkrijgen ten aanzien van de effectiviteit, toxiciteit en opbouw van resistentie. Biomarkers kunnen behulpzaam zijn op diverse vlakken: de zogenaamde immuunrespons-biomarkers zijn stoffen die uitgescheiden worden wanneer het immuunsysteem wordt geactiveerd zoals cytokines. Het in beeld brengen van de dynamiek van dit soort stoffen geeft informatie over de voortgang van de infectiebestrijding. Daarnaast zijn er biomarkers die gebruikt worden om afwijkingen in de farmacokinetische parameters vast te stellen en biomarkers die een terugkoppeling geven van schadelijke effecten die antibiotica op specifieke organen kunnen hebben.

Het artikel is bedoeld om de lezer enigszins wegwijs te maken in de mogelijkheden die bestaan om via modelmatige verwerking van de biomarker-data te komen tot een toepassing van TDM die leidt tot een hogere effectiviteit en geringere toxiciteit van antibiotica. Duidelijk wordt dat we nog niet op het punt van algemene toepassing zijn gekomen. Zo is de interpretatie van data niet altijd eenduidig, waardoor verkeerde conclusies worden getrokken en juist het tegendeel van adequaat doseren wordt bereikt.