Een verbeterde zichtbaarheid van apothekers kan de zorgverlenersrol van de apotheker in de extramurale farmaceutische zorg vergroten. Burgers zien apothekers wel als medicatiespecialist, maar niet als centraal aanspreekpunt over geneesmiddelengebruik. Dit blijkt uit een literatuuronderzoek van het Nivel en SIR Institute for Pharmacy Practice and Policy, dat zij uitvoerden in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
De rol van de apotheker is aan het veranderen, met meer nadruk op de zorgverlening. Dit sluit aan bij het Integraal Zorg Akkoord (IZA), waarin een versterking mogelijk is van de rol van de openbaar apotheker bij het anders inrichten van de extramurale farmaceutische zorg (EFZ). Het Nivel en SIR onderzochten wat burgers vinden van de geneesmiddelenzorg en de rol van de apotheker hierin.
Voor burgers is niet de apotheker, maar de huisarts het centrale aanspreekpunt voor het optimaliseren van geneesmiddelengebruik. De apotheker wordt wel gezien als de medicatiespecialist, maar burgers zijn niet op de hoogte van wat de openbare apotheek hen kan bieden. Om de zorgverlenersrol van de apotheker te vergroten, zal de vertrouwensband tussen patiënt en apotheker versterkt moeten worden. Hiertoe is het belangrijk dat de werkzaamheden van de apotheker zichtbaarder worden. Burgers waarderen de medicatiebeoordelingen, hier ligt dan ook de basis voor een versterkte behandelrelatie, zo blijkt het uit het onderzoek.
Als één team
Burgers geven aan dat ze het belangrijk vinden dat huisarts en apotheker uitstralen dat ze als één team samenwerken. Ze zien graag dat taken als informatievoorziening over en begeleiding in het gebruik van geneesmiddelen in gezamenlijkheid worden opgepakt. De samenwerking met de voorschrijver kan nog beter. Ook digitale gegevensuitwisseling is hierbij belangrijk. Daardoor zou het apotheekteam hun rol in de farmaceutische zorg kunnen uitbouwen en ook bepaalde taken op zich kunnen nemen. Dit gaat dan bijvoorbeeld over preventie, waaronder het verminderen en stoppen van medicatie en leefstijladvies, maar ook de behandeling van kleine kwalen. Voorbeelden van zorgverlenende taken zijn jaargesprekken of nabellen na start medicatie.
Ook geven burgers aan de apotheek een prettige plek te vinden om hun geneesmiddelen op te halen, al wint de medicijnkluis aan populariteit. Burgers zijn positief over de medicatiebeoordelingen die de apotheker uitvoert en staan open voor meer zorgverlening vanuit de apotheek. Toch blijven bepaalde problemen met geneesmiddelengebruik die burgers ervaren soms onbesproken, omdat het apotheekteam er niet naar vraagt. Het onderzoek benoemt ook een aantal verbeterpunten voor de openbare apotheek. Zo is het belangrijk dat apotheken hun openingstijden aanpassen aan de behoeften van de patiënt en ook investeren in veilige en gebruiksvriendelijke digitale mogelijkheden, zoals online afspraken maken en medicatie bestellen.
Over het onderzoek
Voor deze literatuurstudie is gekeken naar alle Nederlands publicaties die sinds 2015 zijn verschenen over de rol van de apothekers vanuit het perspectief van de burger. Dit onderzoek geeft overzicht en inzicht in behoeftes en wensen van burgers en dient als input voor de gesprekken die VWS voert met de betrokken stakeholders over de visie op de extramurale farmaceutische zorg. In het tweede kwartaal van 2023 hoopt VWS met een toekomstvisie te komen over de EFZ, zo staat vermeld in het rapport.