Trends in opioïdegebruik in Australië en Nederland

Wereldwijd wordt een toenemend gebruik van opioïden geconstateerd, vooral door voorschriften in de eerste lijn. Opioïden zijn bewezen effectief in de behandeling van pijn bij kanker en voor kortdurend gebruik bij pijn in spieren en botten. Volgens recente onderzoeken worden opioïden echter ook gebruikt bij de langdurige behandeling van niet-kankergerelateerde pijn en behoud van de dagelijkse functionaliteit. De effectiviteit van opioïden hiervoor is echter niet goed onderbouwd. Ook bestaat een verhoogd risico op overgebruik en afhankelijkheid. In Australië zijn opioïdegerelateerde ziekenhuisopnames in de afgelopen jaren verdrievoudigd.

Wagemaakers et al. hebben het opioïdegebruik in de eerste lijn in Australië en Nederland vergeleken. Hierbij hebben zij gebruik gemaakt van openbaar beschikbare zorgverzekeraarsgegevens voor declaraties van opioïdenreceptafleveringen uit de eerste lijn. Naast trends in aflevervolume en voorkeursmiddelen werden ook de nationale richtlijnen bij pijn vergeleken. In beide landen stegen opioïdenafleveringen tussen 2000 en 2014 fors met een jaarlijkse gemiddelde toename van 10% in Australië en 8% in Nederland. In 2014 was het totale gebruik van opioïden, uitgedrukt als defined daily dose/1000 personen/dag, in Australië 10.0 en in Nederland 9.4. In Australië werden vooral oxycodon en tramadol gebruikt, in Nederland fentanyl en tramadol. In beide landen bevelen pijnrichtlijnen een multidisciplinaire aanpak met een combinatie van fysische, psychische en farmacologische maatregelen aan. De aanbevelingen voor voorkeursmiddelen, doseringen en minder geschikte middelen verschillen echter. De auteurs bevelen aan om bij maatregelen voor het inperken van het toenemende opioïdegebruik rekening te houden met de nationale richtlijnen en de behandelcultuur.