Apothekers passen jaarlijks nog steeds 10 miljoen recepten aan

Het onderzoek van SIR, verricht in opdracht van de KNMP, toont dat de openbaar apotheker in Nederland per dag gemiddeld bijna 20 recepten wijzigt. Het gaat om 5,5% van alle voorschriften. De meeste aanleidingen zijn logistieke problemen (45%), zoals geneesmiddelen die niet beschikbaar zijn. En farmacotherapie gerelateerde problemen (33%) zoals een onjuiste dosering of een contra-indicatie.

Het hoge percentage logistieke problemen is volgens de onderzoekers te verklaren door invoering van het preferentiebeleid en stijgende aantallen geneesmiddelentekorten. Apothekers passen per dag ruim 5 recepten aan door dit type problemen.

Het aantal farmacotherapie gerelateerde problemen is verdubbeld ten opzichte van 1999. Om deze problemen op te lossen passen apothekers de dosering of behandelduur aan (40%), laten ze het recept vervallen (16%) en vervangen ze het voorgeschreven geneesmiddel door een ander geneesmiddel (10%). In ruim 35% van de gevallen overlegt de openbaar apotheker met de voorschrijver over een patiënt-specifieke oplossing voor het probleem. Huisartsen en apothekers maken over veelvoorkomende problemen en oplossingen namelijk al algemene afspraken in het farmacotherapeutisch overleg.

Het aantal administratieve wijzigingen, zoals een recept waarbij de dosering ontbreekt, nam ten opzichte van 1999 sterk af, waarschijnlijk door het gebruik van elektronische voorschrijfsystemen. 

De onderzoekers stellen dat apothekers door het wijzigen van recepten veilig gebruik van geneesmiddelen door de patiënt bevorderen. In vervolgonderzoek willen ze graag inzicht krijgen in welke wijzigingen de apotheker het meeste bijdraagt aan het voorkomen van schade en ongemak. Dr. Annemieke Floor van SIR: ‘Uit het onderzoek blijkt dat apothekers een belangrijke bijdrage leveren aan medicatieveiligheid. Om de zorgverlenende rol nog beter te kunnen vervullen is het nodig dat  apothekers meer inzicht hebben in relevante informatie over medicatie en de patiënt, zoals labuitslagen, reden van voorschrijven en doseringswijzigingen. Wettelijk is dit deels geregeld, maar landelijk is het niet overal geïmplementeerd.’

Succesvolle samenwerking in Drachten

Een mooi voorbeeld van een succesvolle samenwerking tussen apotheker en huisarts doet zich voor in Drachten. Daar werken huisarts Wim Brunninkhuis en apotheker Jouke de Jong prettig samen. Brunninkhuis: “Zelfs tijdens mijn spreekuur laat ik een patiënt wel eens wachten om even snel naar beneden naar de apotheek te lopen met een vraag. Heerlijk vind ik dat. Persoonlijk contact is veel beter dan bellen.”

Voor Brunninkhuis geldt de apotheker ‘als geneesmiddelexpert bij uitstek’. “Soms heb je als huisarts een stevige discussie met de apotheker, dat is niet erg. Als volwassen zorgverleners moet je tegen kritiek kunnen en aangesproken kunnen worden op wat beter kan. Zo vul je elkaar aan. Doe je dat niet, dan doe je de patiënt tekort. En diens belang moet altijd voorop staan.”

“Het is geen eenrichtingsverkeer”, zegt De Jong. “Wij denken mee, hebben veel vrijheid. Dat ervaar ik als heel positief.” Natuurlijk, de huisarts blijft eindverantwoordelijk, maar wat hij voorschrijft is niet in beton gegoten. “We leren van elkaar en houden elkaar scherp. Dat gaat heel gemakkelijk en soepel.”

De Jong: “Het is niet fout wat de ander doet, nee, je vult elkaar aan. Onbegrijpelijk dat er nog steeds apothekers zijn die geen 06-nummer van hun huisarts hebben.”